Pèiras magicas ! de Mathieu BARES pour les locuteurs du gascon :
E coneguetz eras pèiras magicas deth Luishonés ?
Que i a aqueth calhau de Pobòu, qu’aperam « Arriba Pardin » (=Arriba per Diu) !
I a encara pòc de temps, eths òmes e eras hemnas anavan vira e dançar ath entorn pendent era net, sustot tà Carnaval, a créder que les anava portar feconditat o bèth maridatge.
Un shinhau mes haut, i ei aqueste : eth calhau de « Sagaret » de Jurvièla !
Ua hont que sòrt de davath aqueth calhau. Que’s ditz que s’i pòt enténer ua encantada a marmonar. Pendent era net, era gent ven demandar conselhs ad aquera pèira o embraçar-la. E’s pareish que era aiga d’aqueth calhau torna eths linçòus mes blancs meslèu que de lavar-les damb aiga…
Ena vath vesia, ath dessús de Borg d’Oelh, que i ei eth de Peirahita (= pèira hicada, plantada).
Era legenda que conda que seria un goelhèr petrificat damb eras goelhas de non pas aver saludat a Jèsus. D’après era legenda, dempuish, hadas que venguen ara net caüda tà cantar paraulas misteriosas…
A costat d’aquera capèra, i podetz trobar eth esclau deth pè de Sent Avantin. Aqueth senhor, percaçat peths Maures, e’s seria escapat dera Tor de Castelblancat a on èra presoèr. Qu’auria sautat deth malh tà aterrir ad aqueste endret, en deishar eth esclau de son pè en ua pèira… Qu’estèc decapitat en seguir e que’s portèc eth son cap dab eras mans dinc ath vilatge de Sent Avantin, ancianaments Senta-Maria.
N’i a que diden que si voletz saber si ua gojata ei presta a maridar-se, que cau que son pè anèsse en eth esclau de Sent Avantin !
A Sent Mamet, que s’i podia trobar un calhau en fòrma d’esclòp. Tara hèsta o Carnaval, eras gojatas venguian hèr era « ventadera » en eslissar sus aqueth calhau. Si ua gojata e’s copava eth esclòp en cair d’aqueth calhau, qu’èra que non èra mes vièrja.
Tà acabar, eth calhau d’Aguida, o de Luret, ei tanben bien conegut a Cier de Luishon.
Eras hemnas que non arribavan a aver mainatge que i anavan en pelerinatge en invocar era Senta Vierja : « Nòsta Dama de Luret, balha-me un gojatet ».
Misteriosas credéncias !
Soyez le premier à commenter